Zaćma wtórna – jak ją rozpoznać, jakie są przyczyny i możliwe skutki

Jeśli po operacji zaćmy znów widzisz gorzej, obraz zamgla się lub pojawia się podwójne widzenie, to może być zaćma wtórna. To zmętnienie tylnej torebki soczewki, które bywa mylone z nawrotem choroby, choć nie dotyczy już samej soczewki. Poniżej wyjaśniamy, jak ją rozpoznać, skąd się bierze i jakie niesie konsekwencje dla wzroku.

Przeczytaj również: Zabiegi redukcji zmarszczek - jak wybrać odpowiednią metodę?

Co to jest zaćma wtórna i czym różni się od pierwotnej?

Zaćma wtórna to określenie na zmętnienie tylnej torebki soczewki, które może pojawić się po operacyjnym usunięciu zaćmy pierwotnej. Podczas zabiegu usuwa się zmętniałą soczewkę, pozostawiając jej cienką torebkę jako „kieszeń” dla soczewki wewnątrzgałkowej. Z czasem na tej torebce mogą namnażać się resztkowe komórki nabłonka soczewki, tworząc zmętnienie.

Przeczytaj również: Jakie produkty do pielęgnacji brody i włosów polecają profesjonalni barberzy?

Różnica kluczowa: zaćma pierwotna to zmętnienie samej soczewki, a zaćma wtórna – zmętnienie tylnej torebki po zabiegu. Z praktycznego punktu widzenia objawy odczuwa się podobnie, ale mechanizm i miejsce zmian są inne.

Przeczytaj również: Laseroterapia w medycynie estetycznej: zalety i wskazania do stosowania

Jak rozpoznać zaćmę wtórną – najczęstsze objawy

Objawy często przypominają te sprzed operacji zaćmy pierwotnej. Zwykle narastają stopniowo, ale mogą pojawić się także szybciej. Zwróć uwagę na:

• pogorszenie ostrości widzenia – obraz staje się mniej wyraźny; trudniej czytać, prowadzić po zmroku;
• zamglenie widzenia – efekt „matowej szyby” lub „mgły” przed okiem;
• podwójne widzenie w jednym oku (monokularne) – szczególnie przy patrzeniu na kontrastowe kształty;
• spadek kontrastu i gorsze rozróżnianie kolorów – barwy wydają się „przygaszone”;
• zniekształcenia obrazu – delikatne falowanie konturów, aureole wokół świateł.

Pacjenci często mówią: „Po operacji widziałem bardzo dobrze, a teraz jakby ktoś zabrudził szkło”. Taki opis pasuje do zmian na tylnej torebce soczewki.

Kiedy i dlaczego powstaje zaćma wtórna?

Czas pojawienia się jest zmienny: od kilku tygodni do kilku lat po operacji zaćmy. U części osób zmętnienie narasta powoli, u innych – szybciej. Dwie osoby po podobnym zabiegu mogą mieć różny przebieg.

Główna przyczyna to proliferacja (namnażanie) resztkowych komórek nabłonka soczewki na powierzchni tylnej torebki. Na tempo tego procesu wpływają czynniki dodatkowe: stan zapalny pooperacyjny, urazy oka, choroby metaboliczne jak cukrzyca, niektóre infekcje czy zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej (np. niedoczynność przytarczyc).

Warto wiedzieć, że to nie „nawrót zaćmy” soczewki, lecz powikłanie wynikające z biologii komórek pozostawionych w oku po zabiegu.

Możliwe skutki dla wzroku i codziennego funkcjonowania

Zaćma wtórna może prowadzić do istotnego pogorszenia jakości widzenia: czytanie wymaga mocniejszego światła, prowadzenie pojazdów staje się mniej komfortowe, a praca przy komputerze bardziej męczy oczy. Zazwyczaj nie dochodzi tu do całkowitej utraty wzroku, ale zmętnienie znacząco obniża ostrość, kontrast i komfort widzenia, co przekłada się na bezpieczeństwo w codziennych aktywnościach.

Diagnostyka: co dzieje się podczas wizyty

Rozpoznanie opiera się na badaniu ostrości wzroku i oglądaniu struktur oka w lampie szczelinowej. Specjalista ocenia przezierność tylnej torebki soczewki i położenie soczewki wewnątrzgałkowej. Zdarza się, że do oceny przydaje się rozszerzenie źrenicy. Badanie jest nieinwazyjne i pozwala odróżnić zaćmę wtórną od innych przyczyn pogorszenia widzenia, np. zmian na siatkówce czy w rogówce.

Wskazówka praktyczna: jeśli widzenie pogarsza się po początkowo dobrym okresie po operacji, warto zgłosić to podczas kontrolnej wizyty. Regularna kontrola po zabiegu ułatwia wczesne wykrycie zmian.

Leczenie: na czym polega kapsulotomia tylna YAG?

Standardowo stosuje się laserową kapsulotomię tylną (YAG). Celem jest wykonanie precyzyjnego, niewielkiego otworu w zmętniałej tylnej torebce soczewki, aby światło znów swobodnie docierało do siatkówki. Zabieg przeprowadza się ambulatoryjnie. Po nim zwykle kontroluje się ciśnienie wewnątrzgałkowe i stan przedniego odcinka oka zgodnie z zaleceniami.

Po kapsulotomii pacjenci często zauważają poprawę ostrości i kontrastu. Indywidualne zalecenia dotyczą kropli do oczu oraz terminu kontroli – decyduje o tym specjalista po badaniu.

Jak dbać o wzrok po operacji, by szybciej wychwycić problem?

• Obserwuj zmiany: jeśli widzenie się zamgla, litery „rozlewają” lub pojawiają się aureole, zanotuj, od kiedy to trwa i w jakich sytuacjach jest najsilniejsze.
• Stosuj się do zaleceń pooperacyjnych i pojawiaj się na kontrolach – to pozwala odróżnić zaćmę wtórną od innych schorzeń.
• W chorobach współistniejących (np. cukrzycy) dbaj o stabilizację ogólnego stanu zdrowia – to element opieki nad wzrokiem.

FAQ: krótkie odpowiedzi na częste pytania

Czy zaćma wtórna to „nawrócona zaćma”? Nie. Dotyczy tylnej torebki soczewki, a nie samej soczewki usuniętej podczas operacji.

Kiedy może się pojawić? Od kilku tygodni do kilku lat po zabiegu – dlatego warto zachować czujność także długo po operacji.

Jakie są typowe objawy? Pogorszenie ostrości, zamglenie, podwójne widzenie, spadek kontrastu i zniekształcenia obrazu.

Jak się to leczy? Najczęściej poprzez kapsulotomię tylną YAG – po kwalifikacji w badaniu okulistycznym.

Czy grozi utratą wzroku? Zazwyczaj prowadzi do pogorszenia jakości widzenia, a nie do całkowitej utraty.

Gdzie szukać rzetelnych informacji?

Wiedzę o przebiegu i leczeniu najlepiej czerpać z konsultacji oraz sprawdzonych źródeł medycznych. Przegląd ogólnych informacji na temat, czym jest Zaćma wtórna , czym się objawia i jakie są możliwości postępowania, pomaga lepiej przygotować się do rozmowy podczas wizyty kontrolnej.